Μετά την προσέγγιση των Κούρδων, οι οποίοι σύμφωνα με τον Τούρκο Πρόεδρο δεν χρειάζονται άλλο κράτος πέραν του τουρκικού, στο οποίο ανήκουν[1], σειρά είχε η προσέγγιση προς τη μεγαλύτερη θρησκευτική μειονοτική ομάδα της Τουρκίας, τους Αλεβίτες.
Ο Αλεβισμός πήρε το όνομα του από τον γαμπρό του προφήτη Μωάμεθ, Αλί ιμπν Αμπού Τάλιμπ, ο οποίος ήταν παντρεμένος με την αγαπημένη κόρη του προφήτη, την Φατιμά[2]. Αποτελεί θρησκευτικό ρεύμα, και ομοιάζει με το σιιτικό Ισλάμ διατηρώντας παρόλα αυτά τη διαφορετικότητα του. Χαρακτηριστικά στοιχεία του Αλεβισμού είναι η ανεκτικότητα απέναντι στις άλλες θρησκείες, η ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών και η μονογαμία[3]. Σημαντική είναι η ομοιότητα του Αλεβισμού με το Χριστιανισμό, σε στοιχεία όπως ένα είδος βάπτισης, το οποίο εφαρμόζουν και την ύπαρξη της Αγίας Τριάδας [4] (Αλλάχ=Θεός, Μωάμεθ=Ύλη, Αλή=Πνεύμα). Οι Αλεβίτες ζουν κατά κύριο λόγο στα βάθη της Ανατολίας.
Οι Αλεβίτες που διώχθηκαν ουκ ολίγες φορές από το Τουρκικό κράτος, με περιορισμούς στα δικαιώματα τους, από την μη αναγνώριση του Αλεβισμού ως επίσημη θρησκεία ως το στιγματισμό τους στην πρόσβαση για εργασία στο δημόσιο τομέα, έγιναν ένα από τα σημεία αναφοράς στην ομιλία του Τούρκου πρωθυπουργού, Binali Yildirim, το Σάββατο.
«Αποφασίσαμε να νομιμοποιήσουμε το καθεστώς των χώρων λατρείας των Αλεβιτών και των πολιτισμικών κέντρων τους (Irfan)», δήλωσε[5]. Οι χώροι λατρείας των Αλεβιτών ή αλλιώς cemevi, θεωρούνταν ως κέντρα πολιτιστικών δραστηριοτήτων παρά λατρευτικά σημεία, όπως δήλωσε ο ίδιος ο Erdoğan το 2012, προσθέτοντας πως οι Μουσουλμάνοι πρέπει να έχουν ένα μέρος προσευχής [6]. Αυτό αναδεικνύει ένα ακόμη ζήτημα, αυτό της θρησκευτικής ταυτότητας των Αλεβιτών της Τουρκίας, η οποία αποκρυπτόταν, καθώς καταγράφοντας ως Μουσουλμάνοι [7].
Επιπρόσθετα, κατά τα χρόνια κυβέρνησης του Erdoğan αυξήθηκαν τα θρησκευτικά σχολεία, κάνοντας σχεδόν απαγορευτική την συμμετοχή παιδιών σε μη θρησκευτικά. Και ενώ δεν υπάρχουν χειροπιαστές αποδείξεις για τις αδικίες εις βάρος αυτών, οι Αλεβίτες αντιμετωπίζουν καθημερινή περιθωριοποίηση σε σημαντικές εκφάνσεις της ζωής τους, λόγου χάριν στην εκπαίδευση, την εύρεση εργασίας, την άσκηση των λατρευτικών καθηκόντων τους. Η δήλωση του Τούρκου Πρωθυπουργού βέβαια αποτελεί ένα μεγάλο βήμα στην αναγνώριση ενός βασικού δικαιώματος, των Αλεβιτών, αυτού της προσευχής.
Ο Yildirim σημείωσε, επίσης, πως θα πρέπει η χώρα να αντιμετωπίσει το τι έγινε στα γεγονότα του Dersim, του 1938[8]. Σε αυτά τα γεγονότα σκοτώθηκαν πάνω από 14.000 πολίτες, η πλειονότητα των οποίων ήταν Αλεβίτες[9]. Η στρατιωτική επίθεση έγινε σε απάντηση εξέγερσης ενάντια στις πολιτικές εσωτερικής μετεγκατάστασης του κράτους, σύμφωνα με άρθρο του πρακτορείου Αnadolu[10].
Εναλλακτικά, υπάρχει και η άλλη αφήγηση, κατά την οποία στη σφαγή του Dersim φαίνεται πως 13.000 με 70.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν, μετατοπίστηκαν βίαια και εξαναγκάστηκαν να εκτουρκιστούν[11]. Σύμφωνα με άρθρο της huffingtonpost κατά τη στιγμή που γινόταν τα παραπάνω γεγονότα, μικρή ήταν η πληροφόρηση προς τις γειτονικές χώρες, ενώ η πρώτη αναφορά του τι συνέβη ήρθε 14 χρόνια μετά από έναν Κούρδο συγγραφέα, τον Nuri Dersimi[12]. Ο ίδιος ο Erdoğan ως πρωθυπουργός απολογήθηκε στο παρελθόν για τη σφαγή στο Dersim[13].
Για ποιο λόγο όμως η τουρκική κυβέρνηση να δώσει αυτή την υπόσχεση τώρα; Ο λόγος δεν είναι άλλος από τις τουρκικές εκλογές για τις οποίες ο Erdoğan, όπως και το κόμμα του, το ΑΚΡ, έχουν ως στόχο την επικράτηση. Σε κάθε περίπτωση, η δήλωση για νομιμοποίηση των λατρευτικών χώρων των Αλεβιτών δεν αποτελεί μια «κούφια» υπόσχεση που δεν οδηγεί πουθενά, αλλά μια πραγματική δέσμευση που αν ληφθεί ως τέτοια θα αποτελέσει σημαντικό βήμα στην αναγνώριση της υπόστασης των Αλεβιτών, των οποίων η θρησκευτική και πολιτισμική ταυτότητα ήταν για χρόνια υπό τη σκιά της σουνιτικής επικράτησης του Ισλάμ.
Μαρία Μπαρέτα
Παραπομπές:
[1] Kurds in Turkey need no other state, says Erdoğan, hurriyetdailynews, 3/6/2018, διαθέσιμο σε: http://www.hurriyetdailynews.com/kurds-in-turkey-need-no-other-state-says-erdogan-132748 [τελευταία πρόσβαση: 17/6/2018]
[2] Αλεβίτες, οι άγνωστοι «συγγενείς» μας, Το βήμα, 23/1/2001, διαθέσιμο σε:
http://www.tovima.gr/world/article/?aid=379767 [τελευταία πρόσβαση: 17/6/2018]
[3] Αλεβίτες: η άγνωστη ιστορία, Καθημερινή, 1/4/2017, διαθέσιμο σε: http://www.kathimerini.gr/904124/gallery/periodiko-k/stigmes/alevites-h-agnwsth-istoria [τελευταία πρόσβαση: 17/6/2018]
[4] Το ίδιο.
[5] Turkish PM backs legal status for Alevi worship places, Αnadolu, 16/6/2018, διαθέσιμο σε: https://www.aa.com.tr/en/todays-headlines/turkish-pm-backs-legal-status-for-alevi-worship-places/1176755 [τελευταία πρόσβαση: 17/6/2018]
[6] Turkey’s Alevis, a Muslim Minority, Fear a Policy of Denying Their Existence, NewYorkTimes, 22/7/2017, διαθέσιμο σε: https://www.nytimes.com/2017/07/22/world/europe/alevi-minority-turkey-recep-tayyip-erdogan.html [τελευταία πρόσβαση: 17/6/2018]
[7] Οπ. αν. υποσημ. 3
[8] Οπ. αν. υποσημ. 5
[9] Το ίδιο.
[10] Το ίδιο.
[11] Why Did Erdogan Apologise For The Dersim Massacre?, ΤheHuffingtonPost, 11/9/2011, διαθέσιμο σε: https://www.huffingtonpost.com/ruwayda-mustafah/why-did-erdogan-apologise_b_1113732.html?guccounter=1 [τελευταία πρόσβαση: 17/6/2018]
[12] Το ίδιο.
[13] Το ίδιο.
Αρχική δημοσίευση φωτογραφίας σε: http://www.vocaleurope.eu/alevi-semah-main/
*Δήλωση αποποίησης πνευματικών δικαιωμάτων της φωτογραφίας βάσει του άρθρου 25 «χρήση για λόγους ενημέρωσης» του Ν. 2121/1993 περί πνευματικής ιδιοκτησίας, συγγενικών δικαιωμάτων και πολιτιστικών θεμάτων
Analyze That Online 