Σε ένα πρωτοποριακό σχέδιο για την επίτευξη προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος επέλεξε να εμπλακεί η κυβέρνηση των Σεϊχελών. Συγκεκριμένα, το μικρό νησιωτικό αναπτυσσόμενο κράτος του Ινδικού Ωκεανού δημιούργησε δύο νέες Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές (MPAs), οι οποίες καλύπτουν έκταση 210.000 km2 (81.000 mi2). Μελλοντικός στόχος των εμπλεκομένων μερών είναι, έως το 2020, οι Περιοχές να επεκταθούν συνολικά στα 410.000 km2, έκταση η οποία θα αντιστοιχεί στο 30% της ΑΟΖ του κράτους.
Διευκρινιστικά, οι Σεϊχέλες βρίσκονται στον Ινδικό Ωκεανό, περίπου 1.600 χιλιόμετρα από την ανατολική ακτή της Αφρικής, και αποτελούνται από 115 μικρά νησιά. Λόγω της διασποράς των νησιωτικών εδαφών τους, περισσότερο από το 95% της εθνικής δικαιοδοσίας των Σεϊχελών αφορά τη διαχείριση θαλάσσιων περιοχών, δεδομένου ότι η χώρα έχει μόλις 455 km2 νησιωτικών εδαφών, τα οποία βρίσκονται διάσπαρτα σε 1,4 εκ. km2 ωκεανού, που ανήκει στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της χώρας. Κατά συνέπεια, ο τοπικός πληθυσμός εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τους θαλάσσιους πόρους, μέσω της αλιείας αλλά και του τουρισμού. Ενδεικτικά, υπολογίζεται ότι στις Σεϋχέλλες, το 50% του ΑΕΠ προέρχεται από τον τουρισμό και το 30% από την αλιεία τόνου, ενώ περίπου το 43% του πληθυσμού απασχολείται στις αντίστοιχες βιομηχανίες.
Παρ’ όλα αυτά, καμία ουσιαστική κίνηση δεν είχε γίνει στο παρελθόν για τη διαφύλαξη του σημαντικότερου φυσικού πόρου του κράτους. Την κατάσταση ήρθε να αλλάξει το σχέδιο της μη-κερδοσκοπικής οργάνωσης The Nature Conservancy (TNC)1, η οποία, με τη βοήθεια επενδυτών, δωρητών, ΜΚΟ και ξένων κυβερνήσεων, παρακίνησε τη χρηματοδότηση 22 εκ. US$ δημοσίου χρέους της χώρας, ώστε η κυβέρνηση να χρησιμοποιήσει τα χρήματα που εξοικονομούνται για την προστασία των ωκεανών της.2 Η κίνηση διεκπεραιώθηκε με την αγορά χρεογράφων, τα οποία θα αποπληρωθούν μελλοντικά από την κυβέρνηση του κράτους με πολύ ευνοϊκούς όρους.
Και, ενώ οι «αναδιαρθρώσεις χρέους» -γνωστές και ως ανταλλαγές ή μετατροπές χρέους- δεν αποτελούν νέο εργαλείο περιβαλλοντικής προστασίας, δεν έχουν χρησιμοποιηθεί ποτέ στο παρελθόν για την προστασία θαλασσίων οικοσυστημάτων και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Μια επιπλέον πρωτοπορία αφορά το γεγονός ότι πρόκειται για την πρώτη σχετική συμφωνία που χρησιμοποιεί όχι μόνο δανειακό κεφάλαιο, αλλά και ιδιωτικές φιλανθρωπικές χορηγίες, ύψους 5 εκ. US$. Ουσιαστικά, η TNC δεν προτείνει απλά την εγκαθίδρυση προστατευόμενων περιοχών, αφήνοντας την ευθύνη της διαχείρισης εξ ολοκλήρου στο ενδιαφερόμενο κράτος, αλλά φροντίζει να διασφαλίσει μέρος του απαιτούμενου κεφαλαίου, ώστε να είναι εφικτή η ολοκλήρωση του προγράμματος στο μέλλον.
Οι MPAs, οι οποίες περιορίζουν σχεδόν όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες, περιλαμβάνουν το νησιωτικό σύμπλεγμα Aldabra και την ανυψωμένη κοραλλιογενή ατόλη, η οποία αποτελεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO. Επιπροσθέτως, οι προστατευόμενες περιοχές φιλοξενούν σημαντικό πληθυσμό ντιγκόνγκ, το οποίο αποτελεί το σοβαρότερα απειλούμενο θαλάσσιο θηλαστικό στον δυτικό Ινδικό Ωκεανό, αλλά και περισσότερες από 100.000 γιγάντιες χελώνες.
Επιπλέον, το σχέδιο προωθεί την πραγματοποίηση του 14ου Στόχου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη -Ζωή στο Νερό- (SDG 14), καθώς και του πολύ πιο συγκεκριμένου Aichi Target 11, ο οποίος προϋποθέτει την οργανωμένη προστασία τουλάχιστον του 17% των χερσαίων περιοχών και των εσωτερικών υδάτων και του 10% των παράκτιων και θαλάσσιων περιοχών του πλανήτη, μέχρι το 2020.3 Τέλος, οι αρμόδιοι του TNC ευελπιστούν πως οι Σεϊχέλες θα αποτελέσουν παράδειγμα προς μίμηση, και θα ανοίξουν το δρόμο για αντίστοιχες συνεργασίες με άλλα αναπτυσσόμενα νησιωτικά κράτη. Σύμφωνα με την οργάνωση, ήδη γίνονται συζητήσεις για συνεργασίες με τα Νησιά Μάρσαλ, το Παλάου και τις Ομόσπονδες Πολιτείες της Μικρονησίας.
Πολίτη Βασιλική-Αλεξάνδρα
Υποσημειώσεις
1. Για μια εκτενέστερη θεώρηση του σχεδίου του TNC για τις Σεϋχέλλες, βλ. https://www.nature.org/ourinitiatives/regions/africa/seychelles-msp-phase-1-final.pdf.
2. Η χρηματοδότηση του χρέους κατέστη δυνατή από ιδιώτες χρηματοδότες, όπως το Ίδρυμα Leonardo DiCaprio και άλλους, ενώ στους συνεργάτες της πρωτοβουλίας περιλαμβάνονται οι κυβερνήσεις του Βελγίου, της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Δημοκρατίας της Νοτίου Αφρικής και του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας, το Πρόγραμμα Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (UNDP), το Global Environment Facility και το Global Island Partnership.
3. Για περισσότερες πληροφορίες για τους SDGs, επισκεφτείτε το: https://www.unric.org/el/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=6&Itemid=71. Για τους Aichi Targets, επισκεφτείτε το: https://www.cbd.int/sp/targets/default.shtml.
Παραπομπές:
Zachos E. (21 Φεβρουαρίου 2018). Ocean Refuge the Size of Great Britain Announced. National Geographic. Διαθέσιμο σε: https://news.nationalgeographic.com/2018/02/seychelles-marine-protected-area-pristine-seas-spd/. (Ανακτήθηκε 3/3/2018)
Russell M.C. Seychelles Government Announces New MPAs in Return for Debt Relief. Dive Magazine. Διαθέσιμο σε: http://divemagazine.co.uk/eco/7977-massive-new-seychelles-marine-protected-areas. (Ανακτήθηκε 15/3/2018)
Evans I. (9 Μαρτίου 2018). Sunk Costs: Debt-for-Ocean a New Tool for Marine Conservation. News Deeply. Διαθέσιμο σε: https://www.newsdeeply.com/oceans/community/2018/03/09/debt-for-dugongs-a-new-tool-for-ocean-conservation. (Ανακτήθηκε 15/3/2018)
FIS Staff (23 Φεβρουαρίου 2018). Seychelles announces creation of two new marine protected areas. Fish information and Services. Διαθέσιμο σε: http://www.fis.com/fis/worldnews/worldnews.asp?monthyear=&day=23&id=96132&l=e&special=0&ndb=0. (Ανακτήθηκε: 3/3/2018)
Devdiscourse News Desk (16 Μαρτίου 2018). UN SDG 14 on Marine Biodiversity shows significant progress in Brazil, Belize and Seychelles. Διαθέσιμο σε: https://www.devdiscourse.com/Article/1565-un-sdg-14-on-marine-biodiversity-shows-significant-progress-in-brazil-belize-and-seychelles?reg=East%20Africa. (Ανακτήθηκε: 16/3/2018)
Αρχική δημοσίευση φωτογραφίας σε: https://news.nationalgeographic.com/2018/02/seychelles-marine-protected-area-pristine-seas-spd/ (Photograph by Manu San Félix, National Geographic Pristine Seas)
*Δήλωση αποποίησης πνευματικών δικαιωμάτων της φωτογραφίας βάσει του άρθρου 25 «χρήση για λόγους ενημέρωσης» του Ν. 2121/1993 περί πνευματικής ιδιοκτησίας, συγγενικών δικαιωμάτων και πολιτιστικών θεμάτων
Analyze That Online 