Εκτιμώμενος χρόνος ανάγνωσης: 4 λεπτά
Σε διαρκή κρίση βρίσκεται το κράτος δικαίου στην Πολωνία από τη στιγμή που το κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) βρέθηκε στην εξουσία το 2015 (επανεξελέγη για δεύτερη θητεία τον Οκτώβριο του 2019). Ο αποκαλούμενος «νόμος φίμωτρο» και οι μεταρρυθμίσεις του δικαστικού συστήματος που προωθεί η συντηρητική κυβέρνηση της χώρας, έχουν σημάνει τον κώδωνα του κινδύνου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Το προτεινόμενο νομοσχέδιο προβλέπει μεταξύ άλλων την τιμωρία όσων δικαστών αμφισβητούν τις προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις στο δικαστικό σύστημα της χώρας, περιορίζοντας σημαντικά την ανεξαρτησία της δικαστικής εξουσίας και μετατρέποντας τους δικαστές σε υποχείρια των εκτελεστικών και νομοθετικών οργάνων της χώρας.
Σε εγχώριο επίπεδο η Άνω Βουλή της Πολωνίας, όπου η αντιπολίτευση διατηρεί οριακή πλειοψηφία, απέρριψε τον προτεινόμενο νόμο με 51 ψήφους, έναντι 48. Ωστόσο το εν λόγω νομοσχέδιο, αναμένεται να υιοθετηθεί από την Κάτω Βουλή (η ψήφος της υπερισχύει της Άνω), η οποία ελέγχεται από το PiS.
Υπό το φως αυτών των εξελίξεων εκατοντάδες δικαστές από πολλά κράτη μέλη της Ε.Ε. ενώθηκαν με εκατοντάδες Πολωνούς δικαστές και δικηγόρους σε μια πρωτοφανή διαδήλωση κατά του νομοσχεδίου στους δρόμους της Βαρσοβίας.
Απο πλευράς Ε.Ε. η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να ζητήσει από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης να επιβάλλει προσωρινά μέτρα στην Πολωνία, διατάσσοντας την αναστολή της λειτουργίας του πειθαρχικού τμήματος του Ανωτάτου Δικαστηρίου, στο πλαίσιο της συνεχούς διαδικασίας επί παραβάσει για την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης στην Πολωνία.
Να σημειωθεί ότι η απόφαση αυτή, αν και ελήφθη ενόψει των πρόσφατων εξελίξεων, αφορά σε παρελθοντικές παραβάσεις και όχι στις μεταρρυθμίσεις του νέου νομοσχεδίου, το οποίο παρακολουθείται στενά από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.
Το σημαντικότερο ζήτημα που ανακύπτει είναι ποια στάση θα διατηρήσει η Ε.Ε. εάν η μη συμμόρφωση της Πολωνίας συνεχιστεί. Ο εποικοδομητικός διάλογος με τις πολωνικές αρχές δεν έχει φέρει αποτελέσματα και παρά τις αποφάσεις, το πειθαρχικό τμήμα εξακολουθεί να λειτουργεί, δημιουργώντας κίνδυνο ανεπανόρθωτων ζημιών για τους Πολωνούς δικαστές.
Ακόμη και η ενεργοποίηση του άρθρου 7 της Συνθήκης της Λισαβόνας από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σύμφωνα με το οποίο το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλείται να εξετάσει ένα κράτος μέλος και να αποφασίσει για τον κίνδυνο παραβίασης των ευρωπαϊκών αξιών, δεν απέδωσε καρπούς. Μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εξέφρασαν τις αμφιβολίες τους για τη συνοχή των ακροάσεων που διεξήχθησαν από το Συμβούλιο και διαμαρτυρήθηκαν για τη μη συμμετοχή τους σε αυτές τη στιγμή που ήταν αυτοί που τις υπερψήφισαν με 446 ψήφους έναντι 178 κατά και 41 αποχών.
Το πιο σοβαρό μέτρο που μπορεί να επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ως προστάτης των Συνθηκών της Ε.Ε., είναι η στέρηση του δικαιώματος ψήφου στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, όμως και αυτό δεν θα λειτουργήσει στην περίπτωση της Πολωνίας. Βάσει των συνθηκών της Ε.Ε. για τη στέρηση του δικαιώματος ψήφου απαιτείται ομόφωνη απόφαση από όλα τα κράτη μέλη και η Πολωνία έχει βρεί ως σύμμαχο και πρωταγωνιστή στο ίδιο έργο την Ουγγαρία.
Με τις δύο χώρες να αλληλουποστηρίζονται και να παρεκκλίνουν συστηματικά από το ευρωπαϊκό δίκαιο, καταδεικνύεται όλο και περισσότερο η αδυναμία της Ε.Ε. να προφυλαχτεί από την άνοδο των εθνικιστικών και ευρωσκεπτικιστικών κυβερνήσεων.
Αχιλλέας Τιμίνης
Παραπομπές:
‘EU executive asks EU top court to suspend work of Poland’s supreme court disciplinary chamber’, Reuters, 14 Ιανουαρίου 2020. Διαθέσιμο στο: https://www.reuters.com/article/us-poland-eu-judges-injunction/eu-executive-asks-eu-top-court-to-suspend-work-of-polands-supreme-court-disciplinary-chamber-idUSKBN1ZD29I [Ανακτήθηκε 19 Ιανουαρίου]
‘Πολωνία: «Όχι» της Γερουσίας στον «νόμο-φίμωτρο»’, Ναυτεμπορική, 17 Ιανουαρίου 2020. Διαθέσιμο στο: https://www.naftemporiki.gr/story/1551663/polonia-oxi-tis-gerousias-ston-nomo-fimotro [Ανακτήθηκε 19 Ιανουαρίου]
‘Το κράτος Δικαίου σε Πολωνία και Ουγγαρία επιδεινώνεται’, Euronews, 16 Ιανουαρίου 2020. Διαθέσιμο στο: https://gr.euronews.com/2020/01/16/brief-from-brussels-polwnia-ouggaria [Ανακτήθηκε 19 Ιανουαρίου]
‘Rule of law in Poland and Hungary has worsened’, European Parliament Press Releases, 16 Ιανουαρίου 2020. Διαθέσιμο στο: https://www.europarl.europa.eu/news/en/press-room/20200109IPR69907/rule-of-law-in-poland-and-hungary-has-worsened [Ανακτήθηκε 19 Ιανουαρίου]
Αρχική δημοσίευση φωτογραφίας σε: https://www.efsyn.gr/node/223587
*Δήλωση αποποίησης πνευματικών δικαιωμάτων της φωτογραφίας βάσει του άρθρου 25 «χρήση για λόγους ενημέρωσης» του Ν. 2121/1993 περί πνευματικής ιδιοκτησίας, συγγενικών δικαιωμάτων και πολιτιστικών θεμάτων
Analyze That Online 