Στις 30 Δεκεμβρίου 2018, οι πολίτες της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό κλήθηκαν να ψηφίσουν για την εκλογή νέου Προέδρου. Η διαδικασία θα σηματοδοτούσε την πρώτη μεταβίβαση εξουσίας μεταξύ δημοκρατικά εκλεγμένων ηγετών από την απελευθέρωση της χώρας. Η εκλογική διαδικασία ήταν από μόνη της μια πρόκληση, αφού επισκιάστηκε από διαφωνίες για τα εκλογικά μηχανήματα, ζητήματα ασφάλειας και καθυστερήσεις, ενώ την προεκλογική εικόνα συμπλήρωσαν επεισόδια, συνοδευόμενα από τραυματισμούς και θανάτους.
Ωστόσο, η μεγάλη έκπληξη των εκλογών ήταν ο ίδιος ο νικητής, ο αρχηγός της αντιπολίτευσης Félix Tshisekedi. Το εκλογικό αποτέλεσμα παρουσιάστηκε ως οριακή νίκη του νυν Προέδρου και προκάλεσε την έντονη αντίδραση του κύριου αντιπάλου του, Martin Fayulu. Ο Fayulu κατέθεσε έφεση στο συνταγματικό δικαστήριο της χώρας, ενώ τη γνώμη του για τα αμφισβητήσιμα αποτελέσματα στήριξε τόσο η Αφρικανική Ένωση και η περιφερειακή οργάνωση SADC, όσο και μέλη της διεθνούς κοινότητας. Όλες οι προσπάθειές έπεσαν στο κενό και τελικά, μετά την απόρριψη της έφεσης, ο Tshisekedi ανέλαβε την προεδρία του Κονγκό.
Οι πολιτικές έριδες στο Κονγκό ξεκινούν πολύ νωρίτερα από τις εκλογές του Δεκεμβρίου. Ένας λόγος ήταν και η παρατεταμένη παραμονή του προκατόχου του προεδρικού αξιώματος, Josef Kabila. Ο 48χρονος πρώην πρόεδρος, ο οποίος αποτελούσε για χρόνια το νεότερο ηγέτη της αφρικανικής ηπείρου, ανέλαβε την εξουσία μετά το θάνατο του πατέρα του, επανεκλέχθηκε για δυο συνεχόμενες θητείες και παρέμεινε στην εξουσία για 18 χρόνια, αγνοώντας το γεγονός ότι είχε εξαντλήσει το συνταγματικό όριο από το 2016, μια πρακτική που δεν αποτελεί πρωτοτυπία στην αφρικανική ήπειρο.
Ωστόσο, ενας από τους βασικούς, άμεσους προβληματισμούς που ανακύπτουν από την παρούσα κατάσταση, είναι η πιθανότητα υποκίνησης της προεδρίας Tshisekedi από τον απερχόμενο Kabila, καθώς ο δεύτερος έχει δημιουργήσει ένα ευρύ δίκτυο επιρροής κατά τη μακροχρόνια παραμονή του στην εξουσία. Μια άλλη θεωρία υποστηρίζει ότι ο νυν πρόεδρος αποτελεί προσωρινό αντικαταστάτη του Kabila, ο οποίος θα προσπαθήσει να επανέλθει στην εξουσία στις εκλογές του 2023. Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα ποια θα είναι η εξέλιξη της κατάστασης.
Προς το παρόν, η ανησυχία επικεντρώνεται στην αντίδραση του λαού του Κονγκό, που είδε για άλλη μια φορά την κρατική εξουσία να αδυνατεί να διασφαλίσει στο ελάχιστο τη δημοκρατία, αλλά και στην αποτελεσματικότητα της θητείας του Tshisekedi, ο οποίος καλείται να κυβερνήσει αντιμέτωπος με ένα νομοθετικό σώμα που ηγείται από την αντιπολίτευση και μια δυσαρεστημένη λαϊκή βάση. Σε μια τελευταία προσπάθεια να εκφράσει τη δυσαρέσκειά του, ο ηττημένος Fayulu κάλεσε τους οπαδούς του να πραγματοποιήσουν ειρηνική διαμαρτυρία για τα εκλογικά αποτελέσματα. Η επίτευξη του επιθετικού προσδιορισμού παραμένει αμφίβολη.
Επιπλέον, η πολιτική κατάσταση του Κονγκό, μιας χώρας με σημαντικά αποθέματα σε φυσικούς πόρους, έχει αποδειχθεί αποσταθεροποιητική για μια σειρά από γειτνιάζουσες χώρες, όπως η Ουγκάντα, η Ρουάντα και το Μπουρούντι. Επομένως, η κατάσταση στο Κονγκό αποτελεί αντικείμενο ενδιαφέροντος για την ευρύτερη περιοχή και τα βλέμματα πολλών αφρικανών ηγετών και πολιτικών αναλυτών αναμένεται να παραμείνουν στραμμένα πάνω στην κυβέρνηση της χώρας, τουλάχιστον μέχρι να αποδειχθεί ότι τα εκλογικά αποτελέσματα έχουν γίνει αποδεχτά σε ικανοποιητικό βαθμό από τους πολιτικούς και το λαό.
Βασιλική-Αλεξάνδρα Πολίτη
Παραπομπές:
Abdur Rahman Alfa Shaban (4 Φεβρουαρίου 2019). Recap of DRC’s 2018 polls [3]: Petition fails, Kabila-Tshisekedi make history. Africa News. Διαθέσιμο στο: http://www.africanews.com/2019/02/04/recap-of-drcs-2018-polls-3-petition-fails-kabila-tshisekedi-make-history/ (ανακτήθηκε 4/2/2019).
Jason Burke (20 Ιανουαρίου 2019). DRC opposition urges civil disobedience after election appeal rejected. The Guardian. Διαθέσιμο στο: https://www.theguardian.com/world/2019/jan/20/drc-opposition-leader-martin-fayulu-civil-disobedience-election-appeal-rejected (ανακτήθηκε 4/2/2019).
Μel Frykberg (4 Φεβρουαρίου 2019). DR Congo has a rough road ahead following election, IOL. Διαθέσιμο στο: https://www.iol.co.za/news/africa/dr-congo-has-a-rough-road-ahead-following-election-19121879 (ανακτήθηκε 4/2/2019).
Photo: https://www.iol.co.za/news/africa/dr-congo-has-a-rough-road-ahead-following-election-19121879
*Δήλωση αποποίησης πνευματικών δικαιωμάτων της φωτογραφίας βάσει του άρθρου 25 «χρήση για λόγους ενημέρωσης» του Ν. 2121/1993 περί πνευματικής ιδιοκτησίας, συγγενικών δικαιωμάτων και πολιτιστικών θεμάτων