Σε ταχύτατο δρόμο προς την επιτυχία φαίνεται να βρίσκονται οι προσπάθειες για την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Αιθιοπίας και Ερυθραίας. Μετά από 18 χρόνια τεταμένων σχέσεων και αιματηρών συγκρούσεων, οι γειτονικές χώρες προχώρησαν στις 9 Ιουλίου στην υπογραφή συμφωνίας ειρήνης. Η συμφωνία αποτελεί ένα μόνο βήμα της διμερούς προσπάθειας για την εγκαθίδρυση ουσιαστικών σχέσεων συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών.
Η επίλυση των διαφορών Αιθιοπίας-Ερυθραίας αναμένεται να είναι επωφελής για το σύνολο της περιοχής του Κέρατος της Αφρικής, δεδομένου ότι θα σηματοδοτήσει το τέλος μιας μακροχρόνιας, αιματηρής διαμάχης και θα προωθήσει την ειρήνη και τη συνεργασία μεταξύ των δύο λαών.
Επίσης, σημαντικά κρίνονται τα οφέλη της Αιθιοπίας, της οποίας ο πρωθυπουργός, Abiy Ahmed, έκανε την πρώτη κίνηση, δηλώνοντας προ ολίγων ημερών πως είναι πρόθυμος να εφαρμόσει όλες τις παραμέτρους της συμφωνίας του 2002 για τη διευθέτηση των συνόρων μεταξύ των δυο κρατών και ανοίγοντας το δρόμο για περαιτέρω συζητήσεις.
Συγκεκριμένα, η Αιθιοπία αναμένεται, μεταξύ άλλων, να διασφαλίσει μελλοντικά μια εναλλακτική πρόσβαση στις θαλάσσιες οδούς, μεσώ των λιμανιών της Ερυθραίας στην Ερυθρά θάλασσα. Αυτή η ευκαιρία κρίνεται ιδιαίτερα επωφελής για τις εμπορικές προοπτικές της περίκλειστης χώρας, η οποία δεν κατάφερε από το 1992 –οπότε αποσπάστηκε από την Ερυθραία- μέχρι σήμερα να αποκτήσει σταθερή και ασφαλή πρόσβαση στη θάλασσα, λόγω των τεταμένων διακρατικών σχέσεων της ευρύτερης περιοχής.
Επιπλέον, σημαντικότατη προβλέπεται να είναι και η μείωση των στρατιωτικών δαπανών, ένα δυσβάσταχτο έξοδο για τους προϋπολογισμούς των δυο χωρών που αυξάνεται σε μεγάλο βαθμό από το ανασφαλές περιβάλλον που επικρατεί στα κοινά τους σύνορα. Ως αποτέλεσμα της εξομάλυνσης των σχέσεών τους, οι δυο χώρες αναμένεται να πραγματοποιήσουν αναδιανομή των χρημάτων που θα εξοικονομήσουν σε αναγκαίες υποδομές, όπως σχολεία και νοσοκομεία.
Πάντως, η Ερυθραία προβλέπεται να είναι με διαφορά ο μεγάλος νικητής της εξομάλυνσης των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών. Μάλιστα, η εν λόγω άποψη φαίνεται να είναι δημοφιλής ανάμεσα σε πολιτικούς αναλυτές, διπλωμάτες και άλλες σημαντικές διεθνείς προσωπικότητες.
Σε πρώτη φάση, η πλήρης αποδοχή των όρων της συμφωνίας του Αλγερίου από τη μεριά της Αιθιοπίας, προσφέρει μια μορφή πολιτικής δικαίωσης στην κυβέρνηση της Ερυθραίας, η οποία επί σειρά ετών αρνούνταν να πραγματοποιήσει οποιασδήποτε μορφής συνεργασία με τη γείτονα χώρα, διατεινόμενη την αδικία της μη εφαρμογής των συμφωνηθέντων, σχετικά με τη διευθέτηση των κοινών τους συνόρων.
Ωστόσο, η αποκατάσταση του πολιτικού γοήτρου της Ερυθραίας φαίνεται ασήμαντη μπροστά σε άλλα, περισσότερο απτά οφέλη που αναμένεται να αποκομίσει η χώρα.
Άρση του διπλωματικού αποκλεισμού
Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ερυθραία είναι η μειωμένη δραστηριότητά της στα διεθνή δρώμενα και η έλλειψη επωφελών διπλωματικών σχέσεων, σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο. Με αφετηρία τη διαμάχη με τη γείτονα χώρα, ο Πρόεδρος της Ερυθραίας Isaias Afwerki βρήκε την ευκαιρία να ακολουθήσει μια εσωστρεφή πολιτική, η οποία όμως –δεδομένου ότι δε συνοδεύεται από ικανοποιητικό βαθμό αυτάρκειας- οδήγησε τους κατοίκους της χώρας, όχι μόνο στην απομόνωση, αλλά και στην ανέχεια.
Η αποδοχή του «κλάδου ελαίας» που προσφέρει ο πρωθυπουργός της Αιθιοπίας Abiy Ahmed, δίνει την ευκαιρία στην Ερυθραία να ανατρέψει τη μέχρι τώρα εσωστρεφή πολιτική της, με πρώτη κίνηση την αναζωογόνηση των μεταξύ τους σχέσεων. Έτσι, μετά την υπογραφή της ειρηνευτικής συμφωνίας, το επόμενο βήμα της Ερυθραίας ήταν το άνοιγμα της πρεσβείας της στην Αντίς Αμπέμπα, μετά από περισσότερα από 20 χρόνια, με αφορμή την τριήμερη επίσκεψη που πραγματοποίησε εκεί ο Πρόεδρος Isaias Afwerki. Επιπλέον βήματα για την εδραίωση της συνεργατικής σχέσης των δυο χωρών έχουν ήδη ανακοινωθεί από αρμόδια κυβερνητικά στελέχη[1].
Παράλληλα, ενθαρρυντική φαίνεται να είναι και η στάση του ΟΗΕ, απέναντι στη νέα πραγματικότητα που σχηματίζεται στην περιοχή του Κέρατος της Αφρικής. Ο Οργανισμός όχι μόνο επαίνεσε τις διμερείς προσπάθειες των γειτονικών χωρών, αλλά επιπλέον άφησε να εννοηθεί ότι η επίτευξη ειρηνικής επίλυσης των διαφορών τους θα ωφελήσει τη θέση της Ερυθραίας στo πλαίσιo τις διεθνούς κοινότητας. Ενδεικτικά είναι τα σχόλια του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Antonio Guterres, ο οποίος δήλωσε ότι, υπό τις νέες συνθήκες, οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στην Ερυθραία έγιναν «απαρχαιωμένες», ανοίγοντας το δρόμο για την ενσωμάτωση της χώρας στη διεθνή πραγματικότητα.
Παρομοίως, θετικές δηλώσεις έχουν πραγματοποιήσει και άλλοι σημαντικοί διεθνείς δρώντες, όπως η ΕΕ, οι ΗΠΑ και η Παγκόσμια Τράπεζα, τη στιγμή που πολλοί αναλυτές προβλέπουν ώθηση των διεθνών επενδύσεων στην ευρύτερη περιοχή.
Εκδημοκρατισμός του καθεστώτος
Δυστυχώς, οι επιπτώσεις της συνοριακής διαμάχης των δύο χωρών δε σταματούν στην εξωτερική πολιτική της Ερυθραίας, αλλά επεκτείνονται και στο εσωτερικό της. Από τον τερματισμό του πολέμου το 2000, ο πρόεδρος της Ερυθραίας, χρησιμοποίησε την απόρριψη της συνοριακής απόφασης από την Αιθιοπία για να δικαιολογήσει μια πληθώρα κατασταλτικών εσωτερικών πολιτικών. Σήμερα, είναι ευρέως αποδεκτό ότι η εσωτερική πολιτική της Ερυθραίας είναι κάθε άλλο παρά δημοκρατική.
Μεταξύ άλλων, η κυβέρνηση πραγματοποιεί συχνές φυλακίσεις δημοσιογράφων και αντιφρονούντων, αρνείται να εφαρμόσει το σύνταγμα και διατηρεί προγράμματα αόριστης στρατιωτικής θητείας, τα οποία ο ΟΗΕ χαρακτηρίζει ως καθεστώς δουλείας. Επιπλέον, η κυβέρνηση έχει κατηγορηθεί επανειλημμένως για τις αυστηρές πολιτικές που εφαρμόζει για την αποτροπή μαζικών κυμάτων μετανάστευσης των πολιτών της.
Δεδομένου ότι όλα τα ανωτέρω μέτρα δικαιολογούνταν από την κυβέρνηση ως απαραίτητα για τη διασφάλιση της εδαφικής ακεραιότητας του κράτους, με αφορμή τις συχνές εχθροπραξίες μεταξύ των δυο χωρών, θεωρείται ιδιαίτερα πιθανή η άσκηση πίεσης από το λαό της Ερυθραίας για πολιτικές μεταρρυθμίσεις, οι οποίες θα οδηγήσουν τη χώρα στον ουσιαστικό εκδημοκρατισμό. Πράγματι, πολλοί αντιφρονούντες μετανάστες έχουν ήδη εκδηλώσει την πεποίθηση πως ήρθε η ώρα για πολιτική αλλαγή στην πατρίδα τους.
Πρόσβαση στην ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία της υποσαχάριας Αφρικής
Τα οικονομικά οφέλη που μπορεί να διασφαλίσει η Ερυθραία από τη συνεργασία της με την Αιθιοπία είναι άλλος ένας σημαντικότατος παράγοντας επιτυχίας. Η Αιθιοπία, η δεύτερη πολυπληθέστερη χώρα της Αφρικανικής ηπείρου, αποτελεί επί του παρόντος την ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία στην υποσαχάρια Αφρική. Το γεγονός αυτό προσφέρει ευκαιρίες οικονομικής ανάπτυξης για την Ερυθραία, εντός και εκτός της επικράτειάς της.
Αφενός, οι βιομηχανίες της Ερυθραίας μπορούν σε μελλοντικό χρόνο να στηρίξουν την παραγωγική διαδικασία της γειτονικής Αιθιοπίας, διασφαλίζοντας θέσεις εργασίας και οικονομική μεγέθυνση. Αφετέρου, η ελεύθερη μετακίνηση προσώπων, η οποία έχει ήδη δρομολογηθεί, θα διευρύνει την πρόσβαση των κατοίκων της Ερυθραίας στην αιθιοπική αγορά εργασίας, τη στιγμή που μεγάλο ποσοστό των οικονομικών μεταναστών της χώρας επιλέγουν το Ισραήλ και την Ευρώπη για την ανεύρεση εργασίας.
Επιπλέον, με σκοπό την προαναφερθείσα διασφάλιση της πρόσβασης στην Ερυθρά θάλασσα, η Αιθιοπία εκδήλωσε την πρόθεση να συγχρηματοδοτήσει έργα για τη βελτίωση δυο λιμανιών της Ερυθραίας, μια επένδυση που ξεπερνά κατά πολύ τις οικονομικές δυνατότητες της δεύτερης. Τα προβλεπόμενα έργα αποτελούν από μόνα τους ένα σημαντικό εφόδιο για την αναπτυσσόμενη Ερυθραία, αλλά επιπλέον αναμένεται να δημιουργήσουν και νέες θέσεις εργασίας. Και η λίστα με τα οικονομικά οφέλη δε σταματά εκεί.
Η λύση στη μεταναστευτική κρίση
Εξαιτίας του αυστηρού πολιτικού καθεστώτος -το οποίο χαρακτηρίζεται από πολλούς ως δικτατορικό-, του υψηλού ποσοστού ανεργίας που μαστίζει τη χώρα και του διαρκούς φόβου μιας επικείμενης πολεμικής σύγκρουσης με τη γειτονική Αιθιοπία, πολλοί νέοι της Ερυθραίας επιλέγουν να δοκιμάσουν την τύχη τους σε άλλες χώρες. Ως αποτέλεσμα, χιλιάδες Eρυθραιανοί καταφθάνουν ετησίως στην Ευρώπη, όπου συχνά δε βρίσκουν αυτό που ελπίζουν.
Όπως συμβαίνει συνήθως με τις περιπτώσεις μαζικών μεταναστεύσεων, οι επιπτώσεις δε βαρύνουν μόνο τη χώρα προέλευσης, αλλά και τις χώρες υποδοχής, οι οποίες δεν έχουν πάντα την πρόθεση και τη δυνατότητα να υποδεχθούν και να αφομοιώσουν μεγάλο αριθμό προσφύγων.
Από τη μεριά της, η Ερυθραία χάνει σημαντικό ανθρώπινο δυναμικό και, σημαντικότερα, διακινδυνεύει το μέλλον της. Και αυτό γιατί το μεγαλύτερο ποσοστό των νεότερων γενεών της επιλέγει να δραπετεύσει από το καταπιεστικό καθεστώς, τη φτώχια και την ανέχεια, αντί να παλέψουν για τη διασφάλιση ενός καλύτερου μέλλοντος στην πατρίδα τους.
Εντούτοις, οι ραγδαίες εξελίξεις στις σχέσεις μεταξύ των δυο χωρών αναμένεται, όπως προαναφέρθηκε, να βελτιώσουν πολλά από τα προβλήματα που οδηγούν τους νέους ερυθραιανούς στη μετανάστευση. Επομένως, ακόμα και η μερική πραγματοποίηση των σχετικών προβλέψεων, μπορεί να δώσει λύση σε ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα της Ερυθραίας, το οποίο έχει σημαντικές πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές προεκτάσεις εντός και εκτός των συνόρων της.
Από τα ανωτέρω, είναι ξεκάθαρο ότι η συμφωνία ειρήνης και η προβλεπόμενη αναθέρμανση των σχέσεων μεταξύ Αιθιοπίας και Ερυθραίας αναμένεται να επιφέρει σημαντικά οφέλη στα άμεσα ενδιαφερόμενα μέρη, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή.
Επιπλέον, οι εξελίξεις μεταξύ Ερυθραίας και Αιθιοπίας αποτελούν εξαιρετικό παράδειγμα ηγετικής ικανότητας και άμεσης επίλυσης ζητημάτων, από το χαρισματικό νέο πρωθυπουργό της Αιθιοπίας, ο οποίος συνεχίζει να αποδεικνύει ότι αποτελεί την ιδανικότερη επιλογή που μπορούσε να κάνει ο κυβερνητικός συνασπισμός της χώρας του. Με το μεγαλύτερο ποσοστό των πολιτών της Αιθιοπίας να τον στηρίζουν και με κινήσεις που εκπλήσσουν ευχάριστα το σύνολο της διεθνούς κοινότητας, ο Abiy Ahmed αποδεικνύει διαρκώς πως με καλές προθέσεις και έξυπνους χειρισμούς, οι λύσεις δίνονται άμεσα και αποτελεσματικά, έχοντας την ολιγόμηνη –αλλά άκρως επιτυχημένη- εσωτερική του πολιτική ως απόδειξη.
Έτσι, με αναπτερωμένες ελπίδες και ηθικό, οι πολίτες των αδελφών κρατών αναμένουν άμεσα ευχάριστες εξελίξεις. Βασική προϋπόθεση παραμένει η συνεργασία μεταξύ των δυο κρατών και η αποφυγή της επιστροφής στο πρότερο κλίμα δυσπιστίας και εχθρότητας. Πάντως, οι αναλυτές θεωρούν πως οι πιέσεις για μεταρρύθμιση στο εσωτερικό της Ερυθραίας θα είναι αρκετές για να κρατήσουν τον αμφιλεγόμενος Isaias Afwerki στο σωστό δρόμο.
Πολίτη Βασιλική-Αλεξάνδρα
Υποσημειώσεις:
[1] Η συμφωνία ειρήνης προβλέπει την στενή πολιτική, οικονομική, κοινωνική, και πολιτιστική συνεργασία, καθώς και τη συνεργασία σε θέματα ασφαλείας και στην προσπάθεια εδραίωσης της ειρήνης στην ευρύτερη περιοχή. Επιπλέον δηλώσεις επιβεβαιώνουν την εγκαθίδρυση σταθερών διπλωματικών σχέσεων, τη διάνοιξη δρόμων από και προς τα λιμάνια της Ερυθραίας και την επανεκκίνηση εμπορικών πτήσεων μεταξύ των δυο χωρών.
Παραπομπές:
AFP (5 Ιουλίου 2018). [Explainer] Benefits of the Eritrea-Ethiopia peace deal. Africa News. Διαθέσιμο σε: http://www.africanews.com/ 2018/07/05/explainer-benefits- of-the-eritrea-ethiopia-peace- deal/. (Ανακτήθηκε: 10/07/2018)
Africa News staff (10 Ιουλίου 2018). Ethiopians-Eritreans welcome peace deal. Africa News. Διαθέσιμο σε: http://www.africanews.com/ 2018/07/10/ethiopians- eritreans-welcome-peace-deal/. (Ανακτήθηκε: 13/07/2018)
Bavier J. (9 Ιουλίου 2018) Ex-foes Ethiopia, Eritrea eye peace dividend after historic deal. Reuters. Διαθέσιμο σε: https://www.reuters.com/articl e/us-ethiopia-eritrea-economy/ ex-foes-ethiopia-eritrea-eye-p eace-dividend-after-historic-d eal-idUSKBN1JZ2KS. (Ανακτήθηκε: 13/07/2018)
Keane F. (10 Ιουλίου 2018). Can Ethiopia’s Abiy Ahmed make peace with ‘Africa’s North Korea’? BBC News. Διαθέσιμο σε: https://www.bbc.com/news/ world-africa-44771292?intlink_ from_url=https://www.bbc.com/ news/topics/cen5x5l99w1t/ ethiopia-and-eritrea-peace- agreement&link_location=live- reporting-story. (Ανακτήθηκε: 12/07/2018)
Maasho Α. (9 Ιουλίου 2018). Ethiopia and Eritrea say war over, U.N. hails ‘wind of hope’ in Africa. Reuters. Διαθέσιμο σε: https://www.reuters.com/articl e/us-ethiopia-eritrea/ethiopia -and-eritrea-say-war-over-u-n- hails-wind-of-hope-in-africa-i dUSKBN1JZ0LU. (Ανακτήθηκε: 12/07/2018)
Mumbere D. (11 Ιουλίου 2018). Ethiopia’s allies welcome Eritrea peace deal, commit to invest in the region. Africa News. Διαθέσιμο σε: http://www.africanews.com/ 2018/07/11/ethiopia-s-allies-w elcome-eritrea-peace-deal-comm it-to-invest-in-the-region/. (Ανακτήθηκε: 12/07/2018)
Αρχική δημοσίευση φωτογραφίας σε: http://www.madote.com/2018/07/eritrea-and-ethiopia-declare-end-of-war.html
*Δήλωση αποποίησης πνευματικών δικαιωμάτων της φωτογραφίας βάσει του άρθρου 25 «χρήση για λόγους ενημέρωσης» του Ν. 2121/1993 περί πνευματικής ιδιοκτησίας, συγγενικών δικαιωμάτων και πολιτιστικών θεμάτων
Analyze That Online 