Στα πρόθυρα σημαντικής επιδείνωσης φαίνεται να βρίσκεται η πολιτική κρίση που πλήττει την Αιθιοπία, ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία της Αφρικής. Επεξηγηματικά, τα τελευταία τρία χρόνια, το επί 26 συνεχή χρόνια κυβερνών κόμμα έρχεται συνεχώς αντιμέτωπο με τη δυσαρέσκεια της κοινής γνώμης, η οποία εκδηλώνεται κυρίως με τη μορφή αντί-κυβερνητικών διαδηλώσεων. Σε αυτό το διάστημα, περισσότεροι από 700 διαδηλωτές έχουν καταλήξει νεκροί και δεκάδες χιλιάδες έχουν οδηγηθεί σε συλλήψεις, έστω και για μικρά χρονικά διαστήματα. Τα αίτια της μακροχρόνιας έντασης στο εσωτερικό της Αιθιοπίας είναι προφανώς σύνθετα. Οι κύριοι λόγοι, εντούτοις, είναι πολιτικής φύσης.
Συνοπτικά, το μήλο της έριδος φαίνεται να είναι η πρωτοκαθεδρία εκπροσώπων της περιοχής Tigray στα πολιτικά δρώμενα της χώρας και η επακόλουθη υπό-εκπροσώπηση των πολιτικών δικαιωμάτων των υπόλοιπων οχτώ ημιαυτόνομων περιοχών[1], με πρωτοστάτες της αντίδρασης τους πολίτες των περιοχών Amhara και Oromia. Η δυσαρέσκεια κάθε άλλο παρά παράλογη μπορεί να θεωρηθεί, δεδομένου ότι, από το συνολικό πληθυσμό της Αιθιοπίας, ο οποίος ανέρχεται στους 105 εκ. κατοίκους, οι πολίτες του Tigray αποτελούν μόλις το 6%, ενώ ο πληθυσμός των περιοχών Amhara και Oromia αθροιστικά, αποτελεί περίπου το 60% του συνόλου.
Το αίσθημα αδικίας των πολιτών προς την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, ήρθαν να συμπληρώσουν συνεχιζόμενες πρακτικές αποστέρησης πολιτικών και άλλων δικαιωμάτων, καθώς και μαζικές φυλακίσεις διαδηλωτών και δημοσιογράφων, με αποκορύφωμα την επιβολή δεκάμηνης κατάστασης εκτάκτου ανάγκης, η οποία έληξε μόλις πριν λίγους μήνες, τον Αύγουστο του 2017.
Και, ενώ η κυβέρνηση επέδειξε στις αρχές του τρέχοντος έτους κάποια δείγματα καλής θέλησης, με τη μαζική αποφυλάκιση 6.000 κρατουμένων –μεταξύ των οποίων βρίσκονται αρκετοί εξέχοντες πολιτικοί και δημοσιογράφοι- ο αέρας της αλλαγής διήρκεσε ελάχιστα, προτού το κυβερνών κόμμα επιστρέψει στις γνώριμες, ολοκληρωτικού τύπου, πρακτικές του.
Αυτή τη φορά, αφορμή υπήρξε η παραίτηση του –διορισμένου και όχι εκλεγμένου- πρωθυπουργού της χώρας[2], Hailemariam Desalegn, ο οποίος καταλαμβάνει το αξίωμα από το 2012, οπότε αντικατέστησε τον αποθανόντα προκάτοχό του, Meles Zenawi. Ανώνυμες πηγές υποστηρίζουν πως η επιθυμία του Desalegn να δημιουργήσει ένα περισσότερο δημοκρατικό πολιτικό κλίμα για την Αιθιοπία, ήταν αυτή που τον έφερε σε ρήξη με το κόμμα του και, τελικά, τον οδήγησε σε μια βεβιασμένη και απρόοπτη παραίτηση. Εντούτοις, ο κος Desalegn θα συνεχίσει να εκτελεί τα καθήκοντά του, μέχρι να οριστεί ο –επίσης διορισμένος- αντικαταστάτης του, διαδικασία που θα πραγματοποιηθεί στο εγγύς μέλλον, αλλά χωρίς να έχει ανακοινωθεί συγκεκριμένη ημερομηνία.
Τη στιγμή, όμως, που ο απερχόμενος πρωθυπουργός υποστηρίζει πως η παραίτησή του αποσκοπεί στη βελτίωση της πολιτικής κατάστασης της χώρας, το κόμμα του ανακοίνωσε, την επομένη της παραίτησής του, πως η Αιθιοπία εισέρχεται για μια ακόμη φορά σε καθεστώς κατάστασης εκτάκτου ανάγκης, το οποίο αναμένεται να διαρκέσει τουλάχιστον για τους επόμενους 6 μήνες. Φυσικά, το καθεστώς –το οποίο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την απαγόρευση διαδηλώσεων και τον σημαντικό περιορισμό της ελευθεροτυπίας- αναμένεται να προκαλέσει αναζωπύρωση των αντιδράσεων από τους πολίτες και να οδηγήσει σε νέα επεισόδια και συλλήψεις.
Πάντως, ανεξαρτήτως της επιλογής της κυβέρνησης, όσον αφορά το νέο πρωθυπουργό της χώρας, εκπρόσωποι της διεθνούς κοινότητας και πολιτικοί αναλυτές κρίνουν πως το αίτημα του λαού, για εκδημοκρατισμό της χώρας και πολιτική αλλαγή, είναι πλέον πολύ ισχυρό για να αγνοηθεί, και πως οι προσπάθειες καταστολής του απλώς καθυστερούν το αναπόφευκτο. Επομένως, το ερώτημα δεν είναι αν, αλλά πότε και με τι κόστος θα επέλθει η αλλαγή, την οποία ζητά επίμονα το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της Αιθιοπίας.
Πολίτη Βασιλική-Αλεξάνδρα
Υποσημειώσεις:
[1] Η πλήρη ονομασία του κράτους είναι Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Αιθιοπίας. Η Αιθιοπία αποτελείται σήμερα από 9 ημιαυτόνομες διοικητικές περιοχές, οι οποίες όμως λογοδοτούν σημαντικά στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση.
[2] Σύμφωνα με το πολιτικό σύστημα της Αιθιοπίας, αν και επίσημος αρχηγός του κράτους θεωρείται ο πρόεδρος της χώρας, ο πρωθυπουργός έχει την ιδιότητα του επικεφαλής της κυβέρνησης και των ενόπλων δυνάμεων. Επομένως, το αξίωμα του πρωθυπουργού έχει ουσιαστική δύναμη στα πολιτικά δρώμενα της χώρας.
Παραπομπές:
Aglionby J. (17 Φεβρουαρίου 2018). Ethiopia bans protests and publications that incite violence. Financial Times. Διαθέσιμο σε https://www.ft.com/content/2678d6a2-134a-11e8-8cb6-b9ccc4c4dbbb. (Ανακτήθηκε: 17/2/2018)
Dennis M. (17 Φεβρουαρίου 2018). What triggered unrest in Ethiopia? Al Jazeera News. Διαθέσιμο σε http://www.aljazeera.com/programmes/insidestory/2018/02/triggered-unrest-ethiopia-180217185056520.html. (Ανακτήθηκε: 17/2/2018)
Mumbere D. (16 Φεβρουαρίου 2018). All parties need a stake in Ethiopia’s future, says opposition leader. Reuters. Διαθέσιμο σε http://www.africanews.com/2018/02/16/all-parties-need-a-stake-in-ethiopia-s-future-says-opposition-leader/. (Ανακτήθηκε: 17/2/2018)
News24 Staff (18 Φεβρουαρίου 2018). Ethiopia emergency to last six months. News24. Διαθέσιμο σε https://www.news24.com/Africa/News/ethiopia-emergency-to-last-six-months-20180217. (Ανακτήθηκε: 18/2/2018)
*Δήλωση αποποίησης πνευματικών δικαιωμάτων της φωτογραφίας βάσει του άρθρου 25 «χρήση για λόγους ενημέρωσης» του Ν. 2121/1993 περί πνευματικής ιδιοκτησίας, συγγενικών δικαιωμάτων και πολιτιστικών θεμάτων