Μία δεκαετία συμπληρώθηκε εχθές από την ανακήρυξη της ανεξαρτητοποίησης του Κοσόβου. Παρά τους εορτασμούς και την παρουσία δεσποινίδος της ποπ βιομηχανίας διεθνούς βεληνεκούς κοσοβάρικης καταγωγής (σ.σ. Ρίτα Όρα), η καθημερινότητα της πολιτικής και μη ζωής μάλλον κυλά με λιγότερο ενθουσιασμό.
Μόλις πριν από μερικές ημερές, ο πρωθυπουργός Ραμούς Χαραντινάι έκανε λόγο για διεθνή απομόνωση του Κοσόβου. Αφορμή για τη δήλωση αυτή αποτέλεσαν δύο συμβάντα, που δύσκολα θα βίωνε ένας ηγέτης ευρωπαϊκού κράτους, κατά κοινή ομολογία. Ο Χαραντινάι επιχείρησε να αποκτήσει βίζα εισόδου για τις ΗΠΑ, αλλά το αίτημά του απορρίφθηκε. Μετά από κάποιο διάστημα, ανάλογο αίτημά του απορρίφθηκε και από τις αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου. «Οι πολιτικοί λαμβάνουν βίζες, δεν πιστεύω ότι επηρεάζονται από απαγορεύσεις», είπε ο ίδιος χαρακτηριστικά. «Το πρόβλημα είναι ότι το Κόσοβο είναι απομονωμένο», συμπέρανε.
Το Κόσοβο εν έτει 2018 έχει αναγνωριστεί από 111 εκ των 193 συνολικά μελών των Ηνωμένων Εθνών. Εκ των «μεγάλων» παικτών, Ρωσία και Κίνα συνεχίζουν να διατηρούν αρνητική στάση. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση δε, υπάρχουν ακόμη πέντε κράτη – μέλη, τα οποία δεν έχουν αναγνωρίσει το Κόσοβο ως ανεξάρτητο κράτος (η Ελλάδα βρίσκεται ανάμεσα σε αυτά). Περιττό να αναφερθεί ότι η Σερβία παραμένει αμετακίνητη παρά τις απόπειρες κάποιας εξομάλυνσης το 2013. Για την ιστορία, μία χώρα μάλιστα απέσυρε την αναγνώρισή της. Ο λόγος για το Σουρινάμε, που αποφάσισε να αναθεωρήσει. Αν τα παραπάνω δημιουργούν ταξιδιωτικά ευτράπελα για τον πρωθυπουργό του κράτους, για τους «απλούς» Κοσοβάρους μάλλον ακούγονται ζοφερά, καθώς είναι οι μόνοι στην Ευρώπη δίχως απελευθέρωση της βίζας. Ένα απλό ταξίδι είναι συχνά περιπέτεια.
Σε επίπεδο ρητορικής τα πράγματα σίγουρα δεν οδεύουν προς το καλύτερο. Οι μνήμες του πολέμου τόσο για τους Αλβανούς όσο και για τους Σέρβους είναι νωπές και οι πολιτικές αψιμαχίες μεταξύ Βελιγραδίου, Πριστίνας και Τιράνων δε συμβάλλουν στον κατευνασμό των πνευμάτων. Οι συγκρούσεις πυροδοτούνται με ευκολία. Μέχρι και σήμερα στη Μιτρόβιτσα επικρατεί κλίμα έντασης και ανησυχίας. Όπως αναφέρει αρθρογράφος για τους New York Times, η σερβική πλευρά λίγο έχει αναπτυχθεί από την εποχή του πολέμου. Κανείς δε μπορεί να ξεχάσει το συμβάν με το σερβικό τραίνο που διέσχισε το Κόσοβο «διαμηνύοντας» με γκραφίτι ότι αποτελεί τμήμα της Σερβίας. Η απάντηση του Αλβανού πρωθυπουργού Έντι Ράμα μετά την προκλητική αυτή συμπεριφορά των Σέρβων στο Κοσσυφοπέδιο ήταν η εξής: « Οι Σέρβοι θα έρχονται στο Κόσοβο μόνος ως τουρίστες». Αυτό είναι ένα από τα πιο πρόσφατα παραδείγματα. Ανάλογες ανταλλαγές δηλώσεων λαμβάνουν χώρα συχνά. Η ανάμειξη της Αλβανίας αποτελεί κόκκινο πανί για τα βαλκανικά κράτη υπό τον φόβο ότι η ιδέα της «Μεγάλης Αλβανίας» παραμένει ζωντανή.
Ωστόσο, οι ίδιοι οι Κοσοβάροι φέρονται να είναι από μόνοι τους αρκετά απογοητευμένοι με τα εκτεταμένα κρούσματα διαφθοράς, που μαστίζουν την πολιτική και την οικονομία. Το Κόσοβο, αν και είναι μία μικρή αγορά με μικρό πληθυσμό, ταυτόχρονα αποτελεί την νεότερο δημογραφικά κράτος της ευρωπαϊκής ηπείρου, όπως αναφέρει η Παγκόσμια Τράπεζα. Το 70% του πληθυσμού του είναι κάτω των 35 ετών και για αυτούς τους νέους υπάρχουν λιγότερες ευκαιρίες από ότι προσδοκούν.
Τη δεκαετία αυτή το Κόσοβο φαντάζει παγιδευμένο σε μία κυκλική κατάσταση, που συνεχώς θα παράγει προβλήματα εάν δεν υπάρξουν βήματα από τη διεθνή κοινότητα. Εν τέλει, βασικό πρόβλημα στην επίλυση των εκκρεμών ζητημάτων είναι η μνήμη, την οποία όλοι οι εμπλεκόμενοι δυσκολεύονται να διαχειριστούν. Σε συνέντευξη που έδωσε η πρωθυπουργός της Σερβίας, Άνα Μπέρναμπιτς, στο ραδιόφωνο του Economist, με αφορμή την συμπλήρωση των δέκα ετών από την ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου, δήλωσε ότι δεν υπήρξε απόπειρα γενοκτονίας εναντίον των Αλβανών κατά τη διάρκεια του πολέμου. Αυτό που είναι ενδιαφέρον δεν είναι η ίδια η δήλωσή της, αλλά η δυσκολία της να διατυπώσει την άποψή της μετριοπαθώς υπό την πίεση της δημοσιογράφου. Από την άλλη πλευρά, βέβαια, και ο Κοσοβάρος πρωθυπουργός στον ίδιο πόλεμο διατελούσε ηγετικό στέλεχος του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσόβου (UCK).
Αναστασία Τσούγκα
*Δήλωση αποποίησης πνευματικών δικαιωμάτων της φωτογραφίας βάσει του άρθρου 25 «χρήση για λόγους ενημέρωσης» του Ν. 2121/1993 περί πνευματικής ιδιοκτησίας, συγγενικών δικαιωμάτων και πολιτιστικών θεμάτων
Analyze That Online 