Δυσοίωνο φαίνεται το μέλλον για τον Jacob Zuma, τον 75χρονο πολιτικό, ο οποίος καταλαμβάνει το προεδρικό αξίωμα της Νοτίου Αφρικής από το 2009. Ο αμφιλεγόμενος πολιτικός φαίνεται να εξάντλησε τα περιθώρια ανοχής της αντιπολίτευσης, του λαού, αλλά και μέρους του ίδιου του κόμματός του. Πλέον, μόλις ένα χρόνο πριν την προγραμματισμένη λήξη της θητείας του, φαίνεται πως έφτασε η ώρα της κρίσης.
Τα προβλήματα του ηγέτη φαίνεται να ξεκινούν από τις 783 κατηγορίες για διαφθορά, απάτη και ξέπλυμα χρήματος, που σχετίζονται με μια συμφωνία όπλων, αξίας 2,2 δις $, η οποία πραγματοποιήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’90. Οι κατηγορίες απορρίφθηκαν από τις δικαστικές αρχές λίγο πριν αναλάβει τα προεδρικά του καθήκοντα, αλλά κατά το 2016, το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας αποφάνθηκε ότι η υπόθεση πρέπει να επανεξετασθεί. O Zuma κατέθεσε στις αρχές του μήνα πρόταση για την οριστική διαγραφή των κατηγοριών, καθυστερώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την έκδοση της σχετικής εισαγγελικής απόφασης. Ωστόσο, η Εθνική Εισαγγελική Αρχή δήλωσε ότι θα αποφασίσει αν οι κατηγορίες θα επανέλθουν, μέχρι το τέλος του Φεβρουαρίου.
Επιπροσθέτως, η νίκη, έστω και οριακή, του Cyril Ramaphosa στις εκλογές για τη θέση της προεδρίας του κόμματός του, ANC, το Δεκέμβριο του περασμένου έτους, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επιδείνωση της πολιτικής θέσης του Zuma. Ο Ramaphosa έχει ταχθεί ανοιχτά υπέρ της απομάκρυνσης του προκατόχου του από το προεδρικό αξίωμα της χώρας το συντομότερο δυνατό, και οπωσδήποτε πριν το πέρας της θητείας του, η οποία λήγει με τις εκλογές του 2019.
Στο γενικότερο αρνητικό κλίμα, προστέθηκε και μια ακόμα πρόταση μομφής, μετά από πρόταση των κομμάτων της αντιπολίτευσης, η οποία ορίστηκε προς ψήφιση από το Κοινοβούλιο στις 22 Φεβρουαρίου, και έχει ως σκοπό την απομάκρυνση του Zuma από το προεδρικό αξίωμα. Πιθανολογείται ότι η ψηφοφορία θα πραγματοποιηθεί –όπως και η προηγούμενη- με μυστική ψήφο, με σκοπό την αποφυγή εκφοβισμού των βουλευτών και επακόλουθης αλλοίωσης του αποτελέσματος.
Μεγάλη αναταραχή έχει προκληθεί και αναφορικά με το αν ο κος Zuma θα πρέπει να απευθύνει το State of the Nation Address στις 8 Φεβρουαρίου, την ετήσια ομιλία που πραγματοποιεί παραδοσιακά ο πρόεδρος της Νοτίου Αφρικής, σε μια κοινή συνεδρίαση των Σωμάτων του Εθνικού Κοινοβουλίου στο Cape Town, με σκοπό την ενημέρωση για την πορεία της χώρας. Η απάντηση φαίνεται να είναι θετική, παρά τις έντονες αντιδράσεις, εκτός και αν ο κος Zuma απομακρυνθεί από το Προεδρικό αξίωμα μέσα στις ελάχιστες μέρες που απομένουν. Αν το περσινό κλίμα εντός και εκτός της αίθουσας θεωρήθηκε τεταμένο, η φετινή αντίδραση αναμένεται να ξεπεράσει κάθε προηγούμενο από άποψη επεισοδίων και αντιδράσεων. Πολλοί εικάζουν ότι η ομιλία, αν και αποτελεί καθαρά συμβολική ένδειξη εξουσίας, δεδομένης της γενικότερης τεταμένης κατάστασης, θα είναι το πολιτικό κύκνειο άσμα του Zuma, καθώς αποτελεί ιδανική ευκαιρία για τη δήλωση της παραίτησής του.
Κάθε μια από τις προαναφερθείσες καταστάσεις θα ήταν αρκετή για να προκαλέσει την απομάκρυνση ενός οποιουδήποτε προέδρου από την εξουσία. Όχι όμως τον Jacob Zuma. Ο «Πρόεδρος του Λαού», τίτλος που του προσδόθηκε λόγω της χαρισματικής του προσωπικότητας και της πρότερης ευρείας αποδοχής του από τους πολίτες, φαίνεται διατεθειμένος να παίξει μέχρι και το τελευταίο χαρτί που διαθέτει. Και μέχρι πρότινος, ο Νοτιο-αφρικανός Πρόεδρος φάνηκε ικανός να αντιμετωπίσει πολλά. Το ζητούμενο είναι, πόσοι άσσοι έχουν απομείνει κρυμμένοι στο μανίκι του.
Ίσως το σημαντικότερο όπλο του, η στήριξη των πολιτών, φαίνεται να έχει μειωθεί σημαντικά, αν και δεν έχει εξαλειφθεί πλήρως. Σε κάθε περίπτωση, έχει χάσει σημαντικό μέρος της στήριξής του από την κοινή γνώμη, λόγω της σταθερά υψηλής ανεργίας, της συνεχώς υποβαθμιζόμενης οικονομίας και της αδυναμίας του να εκπληρώσει τις υποσχέσεις του για οικονομική μεταρρύθμιση προς όφελος των φτωχών.
Αναφορικά με την πρόταση μομφής, ο Zuma έχει καταφέρει να επιβιώσει άλλες 8 τέτοιες διαδικασίες, χάρη στην εναπομένουσα εσωκομματική στήριξη που διατηρεί –βασιζόμενη σε σχέσεις εμπιστοσύνης ή εκφοβισμού- και στις εκκλήσεις του ANC για διατήρηση της κομματικής ενότητας. Ακόμα και η μυστική ψηφοφορία, η οποία εφαρμόστηκε για πρώτη φορά κατά την πρόταση του Αυγούστου 2017, δεν ήταν αρκετή για να ισοσκελίσει την πολιτική επιρροή του Προέδρου. Εντούτοις, η κομματική συνοχή φαίνεται να έχει κλονιστεί σημαντικά μετά την εκλογή του Ramaphosa.
Προβληματικές, για την απομάκρυνση του Προέδρου από την εξουσία, εμφανίζονται και οι διαπροσωπικές του σχέσεις με μια σειρά από επιχειρηματίες, υψηλά ιστάμενα πρόσωπα στην εισαγγελική αρχή, καθώς και στελέχη του κόμματός του. Ορισμένα από αυτά τα πρόσωπα, τα οποία βρίσκονται σε θέσεις κλειδιά, φαίνονται διατεθειμένα να στηρίξουν το Zuma μέχρι τελικής πτώσης. Εντούτοις, είναι πλέον αμφίβολο το ενδεχόμενο αυτή η στήριξη να αποδειχθεί αρκετή για την αντιστροφή της κατάστασης.
Όσον αφορά τα προβλήματα νομικής φύσης που αντιμετωπίζει ο Zuma, αυτή δεν είναι η πρώτη περίπτωση, κατά την οποία ο Πρόεδρος κατηγορήθηκε για παράνομη συμπεριφορά, διαφθορά και νεποτισμό. Ως τώρα, κατάφερε, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, να περισώσει την πολιτική του αξιοπρέπεια και να διατηρήσει τη θέση του στο προεδρικό αξίωμα, χάνοντας όμως σταδιακά την υποστήριξη των πολιτών. Αυτή τη φορά, τα πράγματα φαίνονται πιο δύσκολα για τον 75χρονο πολιτικό.
Συμπερασματικά, είναι ασφαλές να ειπωθεί ότι ο Φεβρουάριος θα αποτελέσει καταλυτικό μήνα για την προεδρία του Jacob Zuma. Με δυο ημερομηνίες ορόσημα, την 8η και 22η Φεβρουαρίου, να κρέμονται σαν δαμόκλειος σπάθη πάνω από το κεφάλι του ηγέτη, και την επικείμενη απόφαση της Εθνικής Εισαγγελικής Αρχής στο τέλος του ίδιου μήνα, οι επιλογές του Zuma φαίνεται να περιορίζονται μεταξύ παραίτησης, αποπομπής με απόφαση του Κοινοβουλίου ή ανάκλησής του από το ίδιο του το κόμμα. Καμία από αυτές δεν προβλέπεται να του εξασφαλίσει την ολοκλήρωση της θητείας του.
Σε κάθε περίπτωση, οι πολίτες είναι οι μεγαλύτεροι χαμένοι της υπόθεσης, καθώς πρέπει να υποστούν, όχι μόνο τη διεφθαρμένη διακυβέρνηση της χώρας τους, αλλά και τον πολιτικό διχασμό, τις κοινωνικές αναταραχές και το ανασφαλές οικονομικό περιβάλλον που δημιουργείται σε εσωτερικό και διεθνές επίπεδο, λόγω της τρέχουσας πολιτικής αστάθειας. Και, δυστυχώς, η κατάσταση αναμένεται να συνεχίσει να χειροτερεύει, πριν τελικά βρεθεί η πολυπόθητη ισορροπία.
Βασιλική-Αλεξάνδρα Πολίτη
Παραπομπές:
Erasmus C. (1 Φεβρουαρίου 2018). South Africa President set to be recalled within days. Daily Nation. Διαθέσιμο σε https://www.nation.co.ke/news/africa/President-Zuma-set-to-be-recalled-within-days/1066-4287864-lvt1w2/index.html. (Ανακτήθηκε: 2/2/2018)
Mngadi Μ. (3 Φεβρουαρίου 2018). BREAKING: EFF calls for secret ballot in motion of no confidence on Zuma. News 24. Διαθέσιμο σε https://www.news24.com/SouthAfrica/News/breaking-eff-calls-for-secret-ballot-in-motion-of-no-confidence-on-zuma-20180203. (Ανακτήθηκε: 3/2/2018)
Mumbere D. (19 Δεκεμβρίου 2017). Jacob Zuma: The South African president with ‘nine lives’ [Profile]. Africa News. Διαθέσιμο σε http://www.africanews.com/2017/12/19/jacob-zuma-the-south-african-president-with-nine-lives-profile/. (Ανακτήθηκε: 25/01/2018)
Nicolson G. (2 Φεβρουαρίου 2018). SONA: Mbete rejects DA, EFF attempts to remove Zuma before opening of Parliament. Daily Maverick. Διαθέσιμο σε https://www.dailymaverick.co.za/article/2018-02-02-state-of-the-nation-address-mbete-rejects-da-eff-attempts-to-remove-zuma-before-opening-of-parliament/?utm_source=RecommendWidget#.Wna_zKiWa8F. (Ανακτήθηκε: 2/2/2018)
Ritchie K. (3 Φεβρουαρίου 2017). #SONA2018: Will February 8 be Zuma’s political swansong?. IOL News. Διαθέσιμο σε https://www.iol.co.za/news/opinion/sona2018-will-february-8-be-zumas-political-swansong-13081618. (Ανακτήθηκε: 3/2/2018)
Thamm M. (2 Φεβρουαρίου 2018). Zuma corruption charges: Will NPA team leader Moipone Noko defend the king? Daily Maverick. Διαθέσιμο σε https://www.dailymaverick.co.za/article/2018-02-02-zuma-corruption-charges-will-npa-team-leader-moipone-noko-defend-the-king/#.WncQlqiWa8G. (Ανακτήθηκε: 2/2/2018)
Torchia C. (31 Ιανουαρίου 2018). South Africa’s President Jacob Zuma under growing pressure to quit. The Star. Διαθέσιμο σε https://www.thestar.com/news/world/2018/01/31/south-africas-president-jacob-zuma-under-growing-pressure-to-quit.html. (Ανακτήθηκε: 2/2/2018)
Αρχική δημοσίευση φωτογραφίας σε: https://www.nation.co.ke/news/africa/President-Zuma-set-to-be-recalled-within-days/1066-4287864-lvt1w2/index.html (PHOTO | SIMON MAINA | AFP)
*Δήλωση αποποίησης πνευματικών δικαιωμάτων της φωτογραφίας βάσει του άρθρου 25 «χρήση για λόγους ενημέρωσης» του Ν. 2121/1993 περί πνευματικής ιδιοκτησίας, συγγενικών δικαιωμάτων και πολιτιστικών θεμάτων
Analyze That Online 