Πολλαπλή απομάκρυνση των διεθνών της εταίρων στον τομέα της εσωτερικής ασφάλειας αντιμετωπίζει η Σομαλία, παρά το γεγονός ότι η al-Shabaab – η ισλαμική νεολαία η οποία συνδέεται επισήμως με την Αλ Κάιντα από το 2006- συνεχίζει να δραστηριοποιείται έντονα εντός και εκτός της Σομαλικής επικράτειας, με αποκορύφωμα τα πολυάριθμα χτυπήματα που πραγματοποίησε το περασμένο έτος στην πρωτεύουσα της Σομαλίας, το Μογκαντίσου.
Ενδεικτικά, κατά το 2017, πάνω από 20 επιθέσεις έχουν στοχεύσει την παράκτια πόλη, με τις απώλειες να ξεπερνούν τα 500 άτομα και τους τραυματίες τους 630. Ο αριθμός αυξήθηκε σημαντικά από την επίθεση της 14ης Οκτωβρίου 2017, την πιο θανατηφόρα επίθεση στην νεότερη ιστορία της χώρας, για την οποία η al-Shabaab κατηγορήθηκε, χωρίς να αναλάβει επίσημα την ευθύνη.
Η σομαλική κυβέρνηση, η οποία υποστηρίζεται από τη Δύση, λαμβάνει εκτεταμένη βοήθεια από διεθνείς οργανισμούς και κράτη, τόσο σε ανθρώπινο δυναμικό όσο και σε προμήθειες, εξοπλισμούς και οικονομική στήριξη. Σημαντικότεροι αρωγοί της στην επίτευξη ενός ασφαλούς περιβάλλοντος για τους πολίτες της και στην καταστολή της δράσης της al-Shabaab, είναι η Αφρικανική Ένωση, η οποία, σε συνεργασία με τον ΟΗΕ, παρέχει από το 2007 στρατεύματα 22.000 ατόμων, οι ΗΠΑ, με την παροχή σημαντικής οικονομικής και υλικής στήριξης, αλλά και η ΕΕ, η Τουρκία και η Ουγκάντα, οι οποίες παρέχουν εκπαίδευση στις εθνικές στρατιωτικές δυνάμεις.
Εντούτοις, η διεθνής στήριξη δεν έχει αποδειχθεί αρκετή για τη βελτίωση της κατάστασης ενώ οι εταίροι της Σομαλίας φαίνεται να απογοητεύονται, όχι μόνο από την αναζωπύρωση της δράσης της al-Shabaab, αλλά και από την αδυναμία της κυβέρνησης να λογοδοτήσει στους αρμόδιους φορείς και να αξιοποιήσει τη βοήθεια που δέχεται, για να οικοδομήσει ένα βιώσιμο εθνικό στρατό.
Σε αυτό το κλίμα, οι Ηνωμένες Πολιτείες αποφάσισαν να αναστείλουν μέχρι νεωτέρας τη βοήθεια σε τρόφιμα και καύσιμα για τις περισσότερες ένοπλες δυνάμεις της Σομαλίας, λόγω ανησυχίας για έντονα φαινόμενα διαφθοράς. Σχετική έρευνα που διεξήχθη τον περασμένο Μάιο από Αμερικανούς και Σομαλούς αξιωματούχους, αποκάλυψε ότι τα στρατόπεδα είχαν ελλιπές προσωπικό, ελάχιστη τροφή και ανεπαρκή εξοπλισμό, δημιουργώντας εύλογα ερωτήματα σχετικά με το πού κατευθύνεται τελικά η βοήθεια που παρέχεται από τις ΗΠΑ.
Επιπλέον, οι ΗΠΑ έχουν ήδη αναστείλει από τον Ιούνιο ένα πρόγραμμα μηνιαίων πληρωμών για στρατιώτες, της τάξεως των 100 $, επειδή η ομοσπονδιακή κυβέρνηση αρνήθηκε να μοιραστεί την ευθύνη για τη λήψη πληρωμών από περιφερειακές δυνάμεις που αγωνίζονται κατά της al Shabaab, αλλά δεν ανήκουν στο επίσημο στρατιωτικό δυναμικό της χώρας. Η Ουάσιγκτον έχει δαπανήσει τα τελευταία επτά χρόνια 66 εκατομμύρια δολάρια σε επιχορηγήσεις, αλλά έχει σταματήσει το πρόγραμμα αρκετές φορές, λόγω ανησυχίας ότι τα χρήματα δεν κατευθύνονται σε μάχιμους στρατιώτες, αλλά μπορεί να χρηματοδοτούν δυνάμεις που διαπράττουν καταχρήσεις ή υποστηρίζουν αντάρτες.
Όσον αφορά την ειρηνευτική δύναμη της Αφρικανικής Ένωσης στη Σομαλία (AMISOM)- με στρατεύματα από το Μπουρούντι, το Τζιμπουτί, την Αιθιοπία, την Κένυα και την Ουγκάντα -, αυτή έφτασε στο Μογκαντίσου πριν από μια δεκαετία, για να βοηθήσει στη μάχη κατά των Ισλαμιστών μαχητών της al-Shabaab, με μακροχρόνιο στόχο την ανάληψη της ευθύνης από τις σομαλικές δυνάμεις. Επιθυμώντας να τηρήσει το αρχικό πρόγραμμα της αποστολής, η οποία αναμένεται να αποχωρήσει σταδιακά από τα σομαλικά εδάφη μέχρι το 2020, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ έκρινε θεμιτή, με την απόφαση 2372 (30 Αυγούστου 2017), την αποχώρηση από τη Σομαλία 1.000 στρατιωτών και πέντε αστυνομικών μονάδων, μέχρι το τέλος του 2017. Άλλοι 1.000 στρατιώτες αναμένεται να αποχωρήσουν ως τον Οκτώβριο του 2018.
Αν και όλα τα εμπλεκόμενα μέρη –διεθνείς εταίροι και σομαλική κυβέρνηση- υπερτονίζουν ότι οι προαναφερθείσες κινήσεις δεν πραγματοποιούνται με σκοπό την τιμωρία του κράτους, αλλά αντιθέτως εξυπηρετούν στην καταπολέμηση της διαφθοράς και στην απεξάρτηση της χώρας από την εξωτερική βοήθεια, δεν παύουν να δημιουργούνται ανησυχίες για το αν και κατά πόσο η Σομαλία είναι έτοιμη να αναλάβει μεγαλύτερο μέρος του βάρους της επιβολής τάξης εντός των συνόρων της.
Σε κάθε περίπτωση, η στρατιωτική ενίσχυση, υλική και οικονομική, δεν είναι η μόνη μορφή διεθνούς στήριξης που δέχεται η Σομαλία, η οποία όμως συνεχίζει να καταλαμβάνει τις χειρότερες θέσεις σε όλους τους παγκόσμιους αναπτυξιακούς δείκτες και αξιολογήσεις. Η μάχη κατά της al-Shabaab είναι σίγουρα ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που αντιμετωπίζει η χώρα, αλλά η διαφθορά, η πολιτική αστάθεια, η έλλειψη υποδομών και η διαρκής καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οπωσδήποτε ευθύνονται σημαντικά για το ανασφαλές περιβάλλον της Σομαλίας.
Ο πρωθυπουργός της Σομαλίας, Hassan ali-Khaire, έχει δηλώσει επανειλημμένως ότι επιθυμεί να καταπολεμήσει τη διαφθορά, η οποία θεωρεί ότι συνδέεται άμεσα με όλα τα προβλήματα της χώρας. Επομένως, απομένει να δούμε αν η κυβέρνησή του –η οποία έχει υποστεί ισχυρά πλήγματα τους τελευταίους τρείς μήνες, λόγω απολύσεων και παραιτήσεων σημαντικών στελεχών της- θα καταφέρει, με αρωγό τη διεθνή κοινότητα, να λύσει το πρόβλημα που κανένας από τους προκατόχους του δεν μπόρεσε ή δεν θέλησε να αντιμετωπίσει.
Βασιλική-Αλεξάνδρα Πολίτη
Παραπομπές:
Hamza Μ. (22 Οκτωβρίου 2017). Why is Mogadishu still a frequent target for attacks? Al Jazeera. Διαθέσιμο σε http://www.aljazeera.com/news/2017/10/mogadishu-frequent-target-attacks-171022054936679.html . Ανακτήθηκε: 5/1/2018).
Al Jazeera News (29 Οκτωβρίου 2017), Somalia sacks intelligence and police chiefs. Al Jazeera. Διαθέσιμο σε: http://www.aljazeera.com/news/2017/10/mogadishu-attacks-somali-forces-night-long-siege-hotel-171029113714074.html . (Ανακτήθηκε: 5/1/2018).
Houreld K. (4 Δεκεμβρίου 2017). Exclusive: U.S. suspends aid to Somalia’s battered military over graft. Reuters. Διαθέσιμο σε https://www.reuters.com/article/us-somalia-military-exclusive/exclusive-u-s-suspends-aid-to-somalias-battered-military-over-graft-idUSKBN1E81XF . (Ανακτήθηκε: 5/1/2018)
Daily Nation Staff (26 Δεκεμβρίου 2017). 1,000 Amisom troops leave Somalia in gradual pullout. Daily Nation. Διαθέσιμο σε http://www.nation.co.ke/news/1-000-Amisom-troops-leave-Somalia-in-gradual-pullout/1056-4242448-14rgmp5/index.html. (Ανακτήθηκε: 5/1/2018)
Security Council, UN. Resolution 2372 (Somalia) S/RES/2372. Διαθέσιμο σε https://www.un.org/press/en/2017/sc12972.doc.htm . (Ανακτήθηκε: 5/1/2018)
BBC News (4 Ιανουαρίου 2018). Somalia profile – Timeline. Διαθέσιμο σε http://www.bbc.com/news/world-africa-14094632?intlink_from_url=http://www.bbc.com/news/topics/cnx753jejqwt/somalia&link_location=live-reporting-story. (Ανακτήθηκε: 5/1/2018)
Reuters Staff (4 Ιανουαρίου 2018). Somalia PM sacks three ministers as country battles insurgency. Reuters. Διαθέσιμο σε https://uk.reuters.com/article/uk-somalia-government/somalia-pm-sacks-three-ministers-as-country-battles-insurgency-idUKKBN1ET0JH. Ανακτήθηκε: 5/1/2018)
Αρχική δημοσίευση φωτογραφίας σε: https://www.voanews.com/a/us-suspends-aid-somali-military/4164892.html
*Δήλωση αποποίησης πνευματικών δικαιωμάτων της φωτογραφίας βάσει του άρθρου 25 «χρήση για λόγους ενημέρωσης» του Ν. 2121/1993 περί πνευματικής ιδιοκτησίας, συγγενικών δικαιωμάτων και πολιτιστικών θεμάτων
Analyze That Online 